คริปโตเคอเรนซี่ (cryptocurrency) มีอะไรบ้างกี่ประเภท

คริปโตเคอเรนซี่ (Cryptocurrency) หรือสกุลเงินดิจิทัล เป็นรูปแบบของสินทรัพย์ดิจิทัลที่ใช้เทคโนโลยีบล็อกเชนในการทำงาน โดยไม่ต้องพึ่งพาธนาคารกลางหรือรัฐบาลใดๆ ในการควบคุม ปัจจุบันมีคริปโตเคอเรนซี่มากกว่า 10,000 สกุล แต่ละประเภทมีคุณสมบัติและวัตถุประสงค์การใช้งานที่แตกต่างกันไป

ประเภทคริปโตเคอเรนซี่

คริปโตเคอเรนซี่สามารถแบ่งออกเป็นหลายประเภทตามลักษณะการใช้งานและเทคโนโลยีที่ใช้ ดังนี้:

1. สกุลเงินดิจิทัลทั่วไป: เช่น Bitcoin และ Litecoin ที่ถูกออกแบบมาเพื่อเป็นระบบการชำระเงินแบบกระจายศูนย์
2. แพลตฟอร์มสัญญาอัจฉริยะ: เช่น Ethereum และ Solana ที่รองรับการสร้างและการทำงานของแอปพลิเคชันแบบกระจายศูนย์ (DApps)
3. Stablecoins: เช่น Tether และ USD Coin ที่ถูกออกแบบมาเพื่อรักษาเสถียรภาพของราคา
4. Utility Tokens: ใช้งานในระบบนิเวศเฉพาะ เช่น Filecoin สำหรับการจัดเก็บข้อมูลแบบกระจายศูนย์
5. Security Tokens: เป็นตัวแทนของสินทรัพย์ทางการเงินในโลกจริง เช่น หุ้นหรือพันธบัตร
6. Governance Tokens: ใช้ในการมีส่วนร่วมตัดสินใจในโครงการคริปโต เช่น Uniswap (UNI)
7. Non-Fungible Tokens (NFTs): โทเค็นที่มีลักษณะเฉพาะตัว ใช้แสดงความเป็นเจ้าของสินทรัพย์ดิจิทัล
8. Privacy Coins: เน้นความเป็นส่วนตัวในการทำธุรกรรม เช่น Monero และ Zcash
9. Meme Coins: สร้างขึ้นจากมีมหรือกระแสบนอินเทอร์เน็ต เช่น Dogecoin และ Shiba Inu
10. Wrapped Tokens: ใช้แทนคริปโตเคอเรนซี่บนบล็อกเชนอื่น เช่น Wrapped Bitcoin บน Ethereum

แต่ละประเภทมีบทบาทและความสำคัญในระบบนิเวศของคริปโตเคอเรนซี่ที่แตกต่างกัน ตั้งแต่การเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน การสร้างแอปพลิเคชันแบบกระจายศูนย์ ไปจนถึงการแสดงความเป็นเจ้าของสินทรัพย์ดิจิทัล การเข้าใจความแตกต่างและคุณสมบัติเฉพาะของแต่ละประเภทจะช่วยให้นักลงทุนและผู้ที่สนใจสามารถตัดสินใจเลือกใช้งานหรือลงทุนได้อย่างเหมาะสมกับวัตถุประสงค์ของตนเอง

ในบทความนี้ เราจะทำความรู้จักกับประเภทหลักๆ ของคริปโตเคอเรนซี่อย่างละเอียด พร้อมทั้งยกตัวอย่างที่สำคัญของแต่ละประเภท

1. สกุลเงินดิจิทัลทั่วไป (General-Purpose Cryptocurrencies)

สกุลเงินดิจิทัลทั่วไปเป็นคริปโตเคอเรนซี่ที่ถูกออกแบบมาเพื่อใช้เป็นระบบการชำระเงินแบบกระจายศูนย์ โดยมีจุดประสงค์หลักเพื่อทดแทนหรือเสริมระบบการเงินแบบดั้งเดิม

ตัวอย่างที่สำคัญ:

• Bitcoin (BTC): สกุลเงินดิจิทัลแรกและใหญ่ที่สุดในโลก
• Litecoin (LTC): มักถูกเรียกว่า “เงินดิจิทัล” เทียบกับ Bitcoin ที่เป็น “ทองคำดิจิทัล”

คุณสมบัติเด่น:

• ไม่มีตัวกลางควบคุม (เช่น ธนาคารกลาง)
• ใช้เทคโนโลยีบล็อกเชนในการบันทึกธุรกรรม
• มีความโปร่งใสและตรวจสอบได้
• สามารถโอนเงินระหว่างประเทศได้อย่างรวดเร็วและมีค่าธรรมเนียมต่ำ

ข้อจำกัด:

• ความผันผวนของราคาสูง
• การยอมรับในการใช้งานจริงยังจำกัด
• อาจมีปัญหาด้านการปรับขนาด (scalability) เมื่อมีธุรกรรมจำนวนมาก

2. แพลตฟอร์มสัญญาอัจฉริยะ (Smart Contract Platforms)

แพลตฟอร์มสัญญาอัจฉริยะเป็นบล็อกเชนที่รองรับการสร้างและการทำงานของแอปพลิเคชันแบบกระจายศูนย์ (DApps) โดยใช้สัญญาอัจฉริยะ (Smart Contracts) ในการกำหนดเงื่อนไขและการทำงานของแอปพลิเคชัน

ตัวอย่างที่สำคัญ:

• Ethereum (ETH): แพลตฟอร์มสัญญาอัจฉริยะที่ใหญ่ที่สุดและได้รับความนิยมสูงสุด
• Solana (SOL): แพลตฟอร์มที่เน้นความเร็วและประสิทธิภาพสูง
• Cardano (ADA): แพลตฟอร์มที่เน้นการพัฒนาอย่างมีหลักการทางวิทยาศาสตร์

คุณสมบัติเด่น:

• รองรับการสร้าง DApps และ tokens ต่างๆ
• มีภาษาโปรแกรมมิ่งเฉพาะสำหรับการเขียนสัญญาอัจฉริยะ (เช่น Solidity สำหรับ Ethereum)
• สามารถใช้งานในหลากหลายอุตสาหกรรม เช่น การเงิน, ประกันภัย, โลจิสติกส์

ข้อจำกัด:

• อาจมีปัญหาด้านความเร็วและค่าธรรมเนียมเมื่อมีการใช้งานสูง
• ความซับซ้อนในการพัฒนาแอปพลิเคชัน
• ความเสี่ยงจากข้อผิดพลาดในโค้ดของสัญญาอัจฉริยะ

3. Stablecoins

Stablecoins เป็นคริปโตเคอเรนซี่ที่ถูกออกแบบมาเพื่อรักษาเสถียรภาพของราคา โดยมักจะผูกมูลค่าไว้กับสินทรัพย์อื่น เช่น สกุลเงินดั้งเดิม (เช่น ดอลลาร์สหรัฐ) หรือสินค้าโภคภัณฑ์ (เช่น ทองคำ)

ตัวอย่างที่สำคัญ:

• Tether (USDT): Stablecoin ที่ใหญ่ที่สุด ผูกมูลค่ากับดอลลาร์สหรัฐ
• USD Coin (USDC): Stablecoin ที่ออกโดย Circle และ Coinbase
• DAI: Stablecoin ที่ใช้ระบบ over-collateralization บนแพลตฟอร์ม MakerDAO

คุณสมบัติเด่น:

• มีเสถียรภาพด้านราคา ลดความผันผวน
• สามารถใช้เป็นสื่อกลางในการซื้อขายคริปโตเคอเรนซี่อื่นๆ
• เหมาะสำหรับการทำธุรกรรมและการเก็บมูลค่าในระยะสั้น

ข้อจำกัด:

• ต้องพึ่งพาองค์กรกลางในการรับรองมูลค่า (สำหรับ Stablecoins แบบรับประกันด้วยสินทรัพย์)
• อาจมีความเสี่ยงหากสินทรัพย์ที่ใช้รับประกันมีปัญหา
• อาจถูกตรวจสอบจากหน่วยงานกำกับดูแลมากกว่าคริปโตเคอเรนซี่ประเภทอื่น

4. Utility Tokens

Utility Tokens เป็นโทเค็นที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อใช้งานในระบบนิเวศหรือแพลตฟอร์มเฉพาะ โดยมักจะให้สิทธิในการเข้าถึงบริการหรือฟีเจอร์ต่างๆ ภายในระบบนั้นๆ

ตัวอย่างที่สำคัญ:

• Filecoin (FIL): ใช้สำหรับการจัดเก็บข้อมูลแบบกระจายศูนย์
• Basic Attention Token (BAT): ใช้ในระบบนิเวศของเบราว์เซอร์ Brave
• Chainlink (LINK): ใช้สำหรับบริการ Oracle ในการเชื่อมต่อข้อมูลจากภายนอกกับบล็อกเชน

คุณสมบัติเด่น:

• มีประโยชน์ใช้สอยเฉพาะในระบบนิเวศของตัวเอง
• มักจะมีอุปทานจำกัดเพื่อรักษามูลค่า
• สามารถใช้เป็นแรงจูงใจสำหรับผู้ใช้งานในระบบ

ข้อจำกัด:

• มูลค่าขึ้นอยู่กับความสำเร็จของโครงการหรือแพลตฟอร์มที่รองรับ
• อาจมีความเสี่ยงด้านกฎระเบียบหากถูกพิจารณาว่าเป็นหลักทรัพย์
• การใช้งานอาจจำกัดอยู่เฉพาะในระบบนิเวศของตัวเอง

5. Security Tokens

Security Tokens เป็นโทเค็นที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อเป็นตัวแทนของสินทรัพย์ทางการเงินในโลกจริง เช่น หุ้น พันธบัตร หรืออสังหาริมทรัพย์ โดยอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของหน่วยงานด้านหลักทรัพย์และตลาดทุน

ตัวอย่างที่สำคัญ:

• Polymath (POLY): แพลตฟอร์มสำหรับการสร้างและจัดการ Security Tokens
• tZERO: แพลตฟอร์มการซื้อขาย Security Tokens ที่ได้รับอนุญาตจาก SEC สหรัฐอเมริกา

คุณสมบัติเด่น:

• แสดงความเป็นเจ้าของในสินทรัพย์ทางการเงินจริง
• มีความโปร่งใสและสามารถตรวจสอบได้
• อาจให้สิทธิในการรับเงินปันผลหรือสิทธิในการออกเสียง

ข้อจำกัด:

• อยู่ภายใต้การกำกับดูแลอย่างเข้มงวด
• อาจมีข้อจำกัดในการซื้อขายหรือโอน
• ต้องมีการตรวจสอบตัวตนของนักลงทุนอย่างเข้มงวด (KYC/AML)

6. Governance Tokens

Governance Tokens เป็นโทเค็นที่ให้สิทธิแก่ผู้ถือในการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจเกี่ยวกับการพัฒนาและการบริหารจัดการโครงการคริปโต โดยมักจะใช้ในระบบ Decentralized Autonomous Organization (DAO)

ตัวอย่างที่สำคัญ:

• Uniswap (UNI): ใช้ในการตัดสินใจเกี่ยวกับการพัฒนา Uniswap DEX
• Compound (COMP): ใช้ในการกำหนดนโยบายของโปรโตคอล Compound

คุณสมบัติเด่น:

• ให้อำนาจในการตัดสินใจแก่ชุมชน
• สนับสนุนการกระจายอำนาจในการบริหารจัดการ
• มักจะมีมูลค่าที่สะท้อนถึงความสำเร็จของโครงการ

ข้อจำกัด:

• อาจเกิดการกระจุกตัวของอำนาจในกลุ่มผู้ถือโทเค็นรายใหญ่
• การตัดสินใจอาจใช้เวลานานในกรณีที่มีความเห็นที่แตกต่างกันมาก
• อาจมีความเสี่ยงด้านกฎระเบียบหากถูกพิจารณาว่าเป็นหลักทรัพย์

7. Non-Fungible Tokens (NFTs)

NFTs เป็นโทเค็นที่มีลักษณะเฉพาะตัวและไม่สามารถแบ่งแยกหรือทดแทนกันได้ ใช้แสดงความเป็นเจ้าของสินทรัพย์ดิจิทัลที่มีเอกลักษณ์ เช่น งานศิลปะ เพลง วิดีโอ หรือไอเท็มในเกม

ตัวอย่างที่สำคัญ:

• CryptoPunks: คอลเลกชันภาพอวตาร 8-bit จำนวน 10,000 ชิ้น
• Bored Ape Yacht Club: คอลเลกชัน NFT ที่ประกอบด้วยภาพการ์ตูนลิงที่มีลักษณะเฉพาะตัว 10,000 ตัว
• Decentraland (MANA): แพลตฟอร์มโลกเสมือนจริงที่ใช้ NFTs แทนที่ดินและสินทรัพย์ในเกม

คุณสมบัติเด่น:

• มีความเป็นเอกลักษณ์และไม่สามารถทดแทนกันได้
• สามารถพิสูจน์ความเป็นเจ้าของและความหายากได้บนบล็อกเชน
• มีศักยภาพในการใช้งานในหลากหลายอุตสาหกรรม เช่น ศิลปะ ดนตรี เกม และอสังหาริมทรัพย์

ข้อจำกัด:

• ราคาอาจมีความผันผวนสูงและขึ้นอยู่กับความนิยมในตลาด
• อาจมีปัญหาด้านลิขสิทธิ์และทรัพย์สินทางปัญญา
• การประเมินมูลค่าที่แท้จริงอาจทำได้ยาก

8. Privacy Coins

Privacy Coins เป็นคริปโตเคอเรนซี่ที่เน้นความเป็นส่วนตัวและการปกปิดข้อมูลธุรกรรมเป็นพิเศษ โดยใช้เทคโนโลยีการเข้ารหัสขั้นสูงเพื่อปกปิดตัวตนของผู้ทำธุรกรรม จำนวนเงิน และรายละเอียดอื่นๆ ของธุรกรรม

ตัวอย่างที่สำคัญ:

• Monero (XMR): ใช้เทคโนโลยี Ring Signatures และ Stealth Addresses
• Zcash (ZEC): ใช้เทคโนโลยี zk-SNARKs เพื่อปกปิดข้อมูลธุรกรรม
• Dash (DASH): มีฟีเจอร์ PrivateSend ที่ช่วยเพิ่มความเป็นส่วนตัวในการทำธุรกรรม

คุณสมบัติเด่น:

• ให้ความเป็นส่วนตัวสูงในการทำธุรกรรม
• ยากต่อการติดตามและตรวจสอบธุรกรรม
• มักจะมีชุมชนผู้ใช้ที่ให้ความสำคัญกับความเป็นส่วนตัว

ข้อจำกัด:

• อาจถูกใช้ในกิจกรรมผิดกฎหมายได้ง่าย
• อาจถูกควบคุมหรือห้ามใช้ในบางประเทศ
• การยอมรับในวงกว้างอาจมีข้อจำกัดเนื่องจากความกังวลด้านการกำกับดูแล

9. Meme Coins

Meme Coins เป็นคริปโตเคอเรนซี่ที่สร้างขึ้นจากมีมหรือเรื่องตลกบนอินเทอร์เน็ต มักจะไม่มีประโยชน์ใช้สอยที่ชัดเจน แต่ได้รับความนิยมจากชุมชนออนไลน์

ตัวอย่างที่สำคัญ:

• Dogecoin (DOGE): สร้างขึ้นในปี 2013 โดยใช้รูปสุนัขพันธุ์ Shiba Inu เป็นสัญลักษณ์
• Shiba Inu (SHIB): สร้างขึ้นในปี 2020 โดยใช้แนวคิดคล้ายกับ Dogecoin
• Safemoon (SAFEMOON): เน้นการถือครองระยะยาวโดยมีกลไกการเก็บค่าธรรมเนียมจากการขาย

คุณสมบัติเด่น:

• มักจะมีชุมชนผู้ใช้ที่กระตือรือร้นและมีความภักดีสูง
• ราคาอาจเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วจากกระแสความนิยมในสื่อสังคมออนไลน์
• มักจะมีอุปทานจำนวนมากและราคาต่อหน่วยต่ำ

ข้อจำกัด:

• มักจะไม่มีมูลค่าพื้นฐานหรือประโยชน์ใช้สอยที่ชัดเจน
• ความผันผวนของราคาสูงมาก
• มีความเสี่ยงสูงจากการปั๊มราคาและการทิ้งราคา (pump and dump)

10. Wrapped Tokens

Wrapped Tokens เป็นโทเค็นที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อแทนคริปโตเคอเรนซี่อื่นบนบล็อกเชนที่แตกต่างกัน ช่วยให้สามารถใช้งานคริปโตเคอเรนซี่ข้ามบล็อกเชนได้

ตัวอย่างที่สำคัญ:

• Wrapped Bitcoin (WBTC): Bitcoin ที่ wrap บนบล็อกเชน Ethereum
• Wrapped Ether (WETH): Ether ที่ wrap เป็นโทเค็น ERC-20 บน Ethereum
• Wrapped BNB (WBNB): BNB ที่ wrap บน Binance Smart Chain

คุณสมบัติเด่น:

• เพิ่มความสามารถในการทำงานข้ามบล็อกเชน
• ช่วยเพิ่มสภาพคล่องระหว่างบล็อกเชนต่างๆ
• สามารถใช้งานในระบบ DeFi บนบล็อกเชนอื่นที่ไม่ใช่บล็อกเชนต้นทาง

ข้อจำกัด:

• ต้องพึ่งพาตัวกลางในการสร้างและไถ่ถอน Wrapped Tokens
• อาจมีค่าธรรมเนียมในการ wrap และ unwrap
• มีความเสี่ยงจากการรับประกันโดยตัวกลาง

สรุป

คริปโตเคอเรนซี่มีหลากหลายประเภท แต่ละประเภทมีคุณสมบัติและวัตถุประสงค์การใช้งานที่แตกต่างกันไป ตั้งแต่ Bitcoin ที่เป็นสกุลเงินดิจิทัลทั่วไป ไปจนถึง Utility Tokens ที่ใช้งานในระบบนิเวศเฉพาะ และ NFTs ที่แสดงความเป็นเจ้าของสินทรัพย์ดิจิทัลที่มีเอกลักษณ์

การทำความเข้าใจประเภทต่างๆ ของคริปโตเคอเรนซี่จะช่วยให้นักลงทุนและผู้ที่สนใจสามารถตัดสินใจเลือกลงทุนหรือใช้งานได้อย่างเหมาะสมกับความต้องการของตนเอง อย่างไรก็ตาม ควรศึกษาข้อมูลอย่างละเอียดและระมัดระวังก่อนตัดสินใจลงทุน เนื่องจากตลาดคริปโตมีความผันผวนสูงและมีความเสี่ยงในการลงทุน

นอกจากนี้ ยังมีคริปโตเคอเรนซี่ประเภทอื่นๆ ที่กำลังพัฒนาและเกิดขึ้นใหม่อยู่เสมอ เช่น Layer 2 Tokens, Tokenized Assets และ Fan Tokens ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการพัฒนาอย่างต่อเนื่องของเทคโนโลยีบล็อกเชนและการประยุกต์ใช้ในรูปแบบต่างๆ

ความหลากหลายของคริปโตเคอเรนซี่แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของเทคโนโลยีบล็อกเชนในการสร้างนวัตกรรมทางการเงินและการใช้งานในรูปแบบต่างๆ อย่างไรก็ตาม การพัฒนาอย่างรวดเร็วของอุตสาหกรรมนี้ยังคงเผชิญกับความท้าทายด้านกฎระเบียบและการยอมรับในวงกว้าง ซึ่งจะเป็นปัจจัยสำคัญในการกำหนดอนาคตของคริปโตเคอเรนซี่ในระยะยาว